Lublin 9 VI
Przykładowe dokumenty dot. przebiegu wizyty Papieża w Lublinie z wprowadzeniem Marcina Krzysztofika, dyrektora Oddziału IPN w Lublinie
W dniu 9 VI 1987 roku papież Jan Paweł II odwiedził Lublin. Miasto dla Niego wyjątkowe. Właśnie tutaj, Karol Wojtyła w latach 1954-1978 był pracownikiem naukowym miejscowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Tę sentymentalną więź podkreślały spotkania ze społecznością akademicką KUL podczas dwóch poprzednich pielgrzymek do Kraju: w Częstochowie w 1979 r. i w Warszawie w 1983 r. Papież Jan Paweł II w czasie spotkania w Pałacu Prymasowskim w 1983 roku otrzymał doktorat honoris causa wszystkich wydziałów KUL, na pamiątkę zasług dla uczelni.
W trakcie przygotowań do pielgrzymki ustalono, że Papież odwiedzi cztery miejsca – obóz koncentracyjny na Majdanku (gdzie miał nastąpić przylot i odlot papieskiego śmigłowca), katedrę lubelską, KUL oraz dzielnicę Czuby – miejsce mszy świętej. Przed przyjazdem Ojca Świętego do Lublina powołano specjalny zespół składający się z przedstawicieli władz oraz kościoła katolickiego, który miał za zadanie ustalić szczegółowy plan wizyty. Jednocześnie, na mocy Zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych 058/86 z 15 VI 1986 r. powołano w Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Lublinie sztab do przeprowadzenia działań związanych z operacją krypt. „Zorza II”, który miał koordynować zabezpieczenie pielgrzymki .W ramach operacji „Zorza II” aparat bezpieczeństwa prowadził różne działania operacyjno-rozpoznawcze, inwigilację miejscowych środowisk opozycyjnych, a także angażował się w akcję propagandową, by wykorzystać przyjazd Papieża do ocieplenia wizerunku ówczesnych władz w oczach społeczeństwa.
Pobyt Jana Pawła II w Lublinie rozpoczął się 9 VI 1987 r., kilka minut po godzinie 9:00, gdy śmigłowiec z Papieżem na pokładzie wylądował w okolicach Państwowego Muzeum na Majdanku. Pobyt Ojca Świętego na terenie byłego obozu „KL Lublin” trwał kilkanaście minut. Papież spotkał się m.in. z byłymi więźniami, odmówił krótką modlitwę oraz złożył kwiaty pod mauzoleum. Jan Paweł II z Majdanka udał się do katedry lubelskiej. Przed wejściem został powitany przez ks. biskupa Ryszarda Karpińskiego. Następnie nastąpiła krótka modlitwa przed głównym ołtarzem oraz obrazem Matki Bożej Płaczącej. Po wyjściu z katedry Jan Paweł II doszedł do oczekujących na niego wiernych, których pozdrawiał i pobłogosławił. Z placu katedralnego Ojciec Święty przejechał papamobile ulicami: Królewską, Krakowskim Przedmieściem i Alejami Racławickimi, a następnie udał się na spotkanie ze społecznością akademicką Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
W trakcie pobytu na uczelni doszło najpierw do spotkania z przedstawicielami ludzi nauki z całej Polski. Odbyło się ono na auli im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Po powitaniu przez Rektora KUL ks. biskupa prof. Piotra Hemperka swoje przemówienie wygłosił Jan Paweł II. Mówił w nim m.in. Więc – jako syn tej Ojczyzny – odważam się wyrazić pogląd, że trzeba przemyśleć wiele spraw życia społecznego, struktur, organizacji pracy, aż do samych założeń współczesnego organizmu państwowego, pod kątem przyszłości młodego pokolenia na ziemi polskiej. Po zakończeniu wystąpienia w auli rozpoczął się drugi etap pobytu na KUL, a mianowicie spotkanie z pracownikami i studentami, które odbyło się na dziedzińcu uczelni. W czasie przemówienia papież mówił o ogromnej roli KUL w poszukiwaniu prawdy. Na zakończenie Jan Paweł II poświęcił kamień węgielny pod budowę kolegium jego imienia. Następnie w pokojach rektorskich nastąpiło spotkanie z przyjaciółmi z czasu pracy na uniwersytecie.
Podczas opuszczenia budynku KUL Papież zatrzymywał się i błogosławił dzieci znajdujące się na uczelni. Jednym z dzieci, przy którym się zatrzymał okazała się wnuczka funkcjonariuszki SB, która miała wykonywać na terenie gmachu zlecone zadania. Nie informując przełożonych udała się do domu i przyprowadziła na teren uczelni kilkuletnią wnuczkę. Działanie takie spotkało się później z koniecznością przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz skierowaniem kpt. Haliny Bunc na komisję lekarską w celu ustalenia możliwości dalszego pełnienia służby. Sprawa ta ponadto była omawiana z udziałem sekretarza komisji zakładowej PZPR WUSW w Lublinie.
Po zakończeniu wizyty na KUL Jan Paweł II udał się do lubelskiej dzielnicy Czuby, gdzie odbyła się uroczysta msza święta. Ołtarz usytuowano na terenie budującego się kościoła pod wezwaniem Św. Rodziny. W trakcie mszy świętej doszło również do udzielenia święceń kapłańskich pięćdziesięciu diakonom z całego kraju. Podczas homilii Ojciec Święty mówił o różnych aspektach roli kapłana. Omawiając je sięgał do przykładów księży męczenników z okresu II wojny światowej – św. Maksymiliana Marii Kolbe, biskupa Mariana Kozala oraz współczesnego męczennika ks. Jerzego Popiełuszki. Bardzo wymowne okazało się również przywołanie fragmentu „Zapisków więziennych” ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego. W mszy świętej, według znacznie zaniżonych szacunków SB, wzięło udział 650 tys. wiernych, wśród których często widać było transparenty „Solidarności”.
Po zakończeniu Eucharystii Jan Paweł II przeszedł do zakrystii, skąd udał się na posiłek. Potem wśród wiwatującego tłumu wsiadł do oczekującego samochodu, którym udał się na lądowisko na Majdanku, skąd odleciał do Tarnowa.
Marcin Krzysztofik, Oddziałowe Archiwum IPN w Lublinie
Pliki do pobrania
- Zarządzenie nr 04/87 szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Lublinie z dn. 4 II 1987 r. ws. powołania Sztabu Wojewódzkiego operacji krypt. „Zorza II”, IPN LU 0180/1, s. 10-15. (pdf, 2.15 MB)
- Harmonogram działań Zespołu Polityczno-Wychowawczego w operacji „Zorza II” z dn. 26 II 1987 r., IPN BU 1585/3041, s. 67-72. (pdf, 3.39 MB)
- Działania Wydziału III WUSW Lublin w sprawie otrzymania anonimu z pogróżkami o zamachu na Papieża, dokument z dn. 26 III 1987 r., IPN LU 0180/9, k. 69-72. (pdf, 2.07 MB)
- Działania organizacyjne WUSW w Lublinie realizowane w związku z operacją „Zorza II”, dokument z dn. 22 IV 1987 r., IPN BU 1585/3041, s. 32-54. (pdf, 14.86 MB)
- Notatka informacyjna Departamentu I MSW z dn. 20 V 1987 r. dot. spodziewanych treści wystąpień Jana Pawła II w Lublinie, IPN BU 0449/5 t.75, s. 45-46. (pdf, 628.69 KB)
- Wniosek z 25 V 1987 r. o prewencyjne zatrzymanie Ireneusza Haczewskiego – jednego z organizatorów i inspiratorów „Radia Solidarność Świdnik”, IPN LU 0180/9, k. 57. (pdf, 292.04 KB)
- Informacja z dn. 2 VI 1987 r. dot. zagrożeń wynikających z inicjatyw aktywistów b. „Solidarności” podejmowanych w związku z wizytą Papieża w Lublinie, IPN LU 0180/19, k.41-42. (pdf, 1.41 MB)
- Papież w Lublinie. Informator [drukowany w postaci broszury niezszytej], 9 VI 1987 r., IPN LU 0180/18, k. 11-16. (pdf, 10.8 MB)
- III wizyta Jana Pawła II w Polsce. Sygnały z nadawanych korespondencji nr 4 dot. przebiegu wizyty papieża Jana Pawła II w Lublinie w dn. 9 VI 1987 r. (wg. kolejności otrzymywania) – informacje przekazywane przez korespondentów z Wielkiej Brytanii, Danii, USA, Czechosłowacji, Francji, Hiszpanii, Watykanu, Norwegii, Jugosławii i Włoch [Departament I MSW], IPN BU 0449/5 t.75, s. 146-166. (pdf, 3.16 MB)
- Notatka Zarządu I MSW z telekonferencji przeprowadzonej w dn. 10 VI 1987 r. z udziałem szefa Sztabu operacji „Zorza II” gen. Z. Pudysza dot. przebiegu wizyty Papieża w Lublinie, IPN BU 0038/75, s. 89-92. (pdf, 553.48 KB)
- Informacja 8/W Zarządu Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP z dn. 9 VI 1987 r. pt. „Drugi dzień wizyty - Lublin”, IPN BU 2192/107, s.198-200. (pdf, 577.26 KB)
- Sprawozdanie z przebiegu operacji „Zorza II” w Lublinie w dn. 9 VI 1987 r., IPN BU 0236/382 t.1, s. 69-72. (pdf, 863.89 KB)
- Informacja 9/W Zarządu Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP z dn. 10 VI 1987 r. pt. „Oceny i komentarze drugiego dnia wizyty”, IPN BU 2192/107, k. 203-204. (pdf, 415.94 KB)
- Sprawozdanie z działań podejmowanych przez Podzespół ds. dokumentacji procesowo-śledczej powołany decyzją Kierownika Zespołu Rozpoznania i Działań Operacyjnych w sprawie operacji „Zorza II”, dokument z dn. 11 VI 1987 r., IPN LU 0180/24, k. 108-108v. (pdf, 858.26 KB)
- Sprawozdanie z przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego wobec Haliny Bunc - Kierownik Sekcji Wydziału „C” WUSW Lublin z dnia 29 VI 1987 r. w związku z samowolnym opuszczeniem miejsca pracy podczas pełnienia czynności służbowych oraz przyprowadzenia wnuczki na teren budynku KUL w czasie wizyty Papieża, IPN LU 028/2301, k. 74. (pdf, 1.44 MB)